u Matiwane wayeyi nkosi yesizwe sama Ngwane esasi zinze ku mmandla osele usaziwa ngoku ngokuba yi Kwazulu Natal. Esi sizwe sasakhe entla ngakwi ntaba zo khahlamba, simelene futhi sihlobene nesizwe sama Hlubi, nhaso esasakhe kwalapho. Njenge zinye iinkosi zaba Nguni zelo zwe la ngentla, nhesakhe isizwe sachithakala ngexesha lee mfazwe ze mfecane; xeshikweni iinkosi zaba Nguni zazibambene ngezihlwitha, isizwe sivukela esinye, esinye siginye esinye. uMatiwana wahlasela wachitha isizwe samaHlubi kwaphela nya ngaso, sabhaca kuba sisachithakele kuna kaloku nje. Ingxenye yamaHlubi yaya e Lusuthu kwi Nkosi u Moshoeshoe, yathi enye ingxenye yaya ku Kumkani u Hintsa kwa Xhosa, yathi imbinana yasala ikhonza kwa Zulu ku Tshaka ka Senzangakhona. Uye u Matiwana wahlasela isizwe sama Bhele wasichitha; abaleka amaBhele ekunye nama Hlubi aya kufika kwi komkhulu lamaXhosa e Gcuwa ku Hintsa. Uthe aku khova ukusichitha isizwe samaHlubi nesamaBhele u Matiwane wasele efuduka nhaye ngokoyika ukuhlaselwa ngu
Eli gama silichukumisayo namhlanje, ligama elikhulu neli hlonipheke kakhulu emaXhoseni. Izizwe zase maXhoseni esingabala kuzo ama Bamba zisafunga ngalo eligama kuna kaloku nje, ngoba le yayiyi nkosi enkulu eyayinama gunya nge xesha layo. Lo sithetha ngaye ngu nyana we Kumkani u Khawuta oli vela tanci nongu nyana we ndlu yase Kunene apho ku Khawuta, kwindlu enkulu ka Khawuta ngu Hintsa umfo ka Nobutho u Mamthembu, iQadi le ndlu enkulu apho ku Khawuta ngu Nkani. u Hintsa no Nkani bevele mva apha ku mkhuluwa wabo u Bhurhu, singatsho sithi bakhuliswe nguye u Bhurhu; njengoba u Maqoma nhaye bakhuliswa nguye oonyana bakayise inguye omdala; nalapha ko mkhulu kubenjalo kuba u Khawuta ukhawuleze wedlula. u Bhurhu njengee nkosi zakowabo nhaye uzele intlaninge yoo nyana esingabala kubo u Maphasa inkulu ka Bhurhu; u Myeki uyise ka Mfati, u Xhoseni uyise ka Khiva, oo Mbune, noo Mabhulu nabanye. Ke kaloku njenge siko lakwa Xhosa, u Bhurhu njenga nyana we ndlu yokunene, kwanyanzeleka ukuba awele i